Ga direct naar inhoud

Zeden

Een van de prioriteiten van de strafrechtketen voor de komende jaren is het verkorten van de doorlooptijden van zedenzaken. Dit is een ketenbrede opgave, waarbij ook een ketenaanpak past. Die aanpak staat beschreven in het ‘Actieplan versterken ketenaanpak zedenzaken’. Een gezamenlijk actieplan, opgesteld door zedenexperts van de politie, Openbaar Ministerie, de Rechtspraak, Ministerie van Justitie en Veiligheid, Slachtofferhulp en Perspectief Herstelbemiddeling, onder coördinatie van de Directie Strafrechtketen.

Actieplan versterken ketenaanpak zedenzaken

Bij de uitvoering van dit actieplan draait het om een goede samenwerking tussen de ketenpartners. Daarbij horen ketenbrede doelstellingen. De hoofddoelstelling van dit Actieplan is uiteraard het verkorten van doorlooptijden in zedenzaken. De tweede hoofddoelstelling is het streven om zedenzaken betekenisvoller af te doen. Daarom hebben de organisaties gezamenlijk een aantal ambities voor het verbeteren van de aanpak van zedenzaken:

  • Verhoging van het vertrouwen van slachtoffers in de rechtstaat. Dit vertrouwen moet worden vergroot door kortere doorlooptijden en betekenisvollere afdoeningen.
  • Verhoging van volume of capaciteit: de strafrechtketen is in staat om ook in de toekomst hogere volumes te kunnen verwerken (bijv. door nieuwe wetgeving seksuele misdrijven).
  • Verhoging efficiency: het werkproces is zo efficiënt mogelijk ingericht, zodat er zo weinig mogelijk hobbels zijn in het interne- en ketenproces op de koppelvlakken.
  • Verhoging effectiviteit: bij verkorten doorlooptijd gaat het niet alleen om snelheid, maar (zeker bij zedenzaken) ook om kwaliteit en effectiviteit van de afdoening richting slachtoffer, samenleving en verdachte. Toeleiding naar andere opties dan strafrecht kan ook onderdeel hiervan uitmaken.
  • Verhoging kwaliteit: hier gaat het niet alleen om de juridische kwaliteit van de afdoening, maar ook om lerend vermogen op de processen in de strafrechtketen en versterken van de logistieke expertise.
  • Vermindering kwetsbaarheid/verhogen continuïteit: de strafrechtketen opereert op een duurzaam op een voorspelbare (en dus) betrouwbare manier, met een stabiele bezetting en proces.

Uiteraard zijn er dwarsverbanden tussen de ambities te leggen. Goed voorbeeld is het dwarsverband tussen effectiviteit en efficiency. Als het lerend vermogen gestimuleerd wordt hebben we immers beter zicht op het effect van onze investeringen en kunnen we de investeringen met minder effect dus laten.

Looptijd

Het Actieplan is een levend document, waar steeds nieuwe elementen aan kunnen worden toegevoegd. Plannen die de komende periode voortvloeien uit dit Actieplan worden telkens getoetst aan deze ketenambities. Het Actieplan loopt tot 2025.

Actielijnen in het Actieplan versterken ketenaanpak zedenzaken

Bij dit Actieplan ligt het accent vooral op wat er gezamenlijk kan worden ondernomen om zedenzaken op een tijdige, effectieve, betekenisvolle wijze af te doen.

In deze gezamenlijke aanpak ligt de focus op 3 actielijnen:

  1. Betekenisvolle interventies: slachtoffers meer regie en keuzes

Voor slachtoffers en verdachten in zedenzaken kunnen ook andere wegen dan het strafrecht, zoals herstelrecht en slachtofferhulp, bijdragen aan herstel. Slachtoffers en verdachten moeten dan wel weten dat deze mogelijkheden er zijn. Professionals uit de strafrechtketen kunnen hen hierop wijzen.

Deze actielijn moet ertoe leiden dat professionals uit de strafrechtketen beter op de hoogte zijn van betekenisvolle interventies, dat slachtoffers meer mogelijkheden worden aangeboden en zo meer regie op hun zaak ervaren, en dat het herstelrecht meer wordt toegepast waardoor dit een bijdrage levert aan het herstel van betrokkenen.

Meer informatie is te vinden in de infographic Versterken ketenaanpak zedenzaken: betekenisvolle interventies buiten het strafrecht (2024) en het Actieplan versterken ketenaanpak zedenzaken (2022).

  1. Verbeteren van werkprocessen en samenwerking

Wanneer strafzaken efficiënter worden behandeld, krijgen betrokkenen eerder duidelijkheid, daalt de werkvoorraad en verbeteren de doorlooptijden. Efficiënter werken moet onder andere bereikt worden door het instellen van lokale leertafels met ketenpartners en door (werk)processen van de verschillende organisaties beter op elkaar af te stemmen.

Deze actielijn moet ertoe leiden dat er meer inzicht komt in factoren die kwaliteit en effectiviteit van opsporing en vervolgen beïnvloeden, dat professionals in iedere organisatie zich richten op het verbeteren van de kwaliteit en aanlevertijden van dossierstukken en dat de werkvoorraad daalt en doorlooptijden verbeteren.

Meer informatie is te vinden in de infographic Versterken ketenaanpak zedenzaken: verbeteren werkprocessen en inzet van professionals (2024) en het Actieplan versterken ketenaanpak zedenzaken (2022).

  1. Sturing op capaciteit en prioriteit

De beschikbare capaciteit in de strafrechtketen is structureel onvoldoende om de instroom van zedenzaken binnen de gestelde streefnormen te halen. Daarom wordt onderzocht met welke bezetting de zaakstroom Zeden duurzaam, kwalitatief hoogwaardig en comfortabel kan functioneren. Ook wordt er gewerkt aan het verbeteren van de selectiviteit rond zedenzaken.  

Communicatie

Om de doorlooptijden in zedenzaken te verkorten, werken verschillende organisaties in de strafrechtketen met elkaar samen. Zij werken daarnaast ook aan hun eigen opgaven. Het is belangrijk dat ketenorganisaties kunnen uitleggen wat er allemaal wordt gedaan om doorlooptijden te verkorten en dat zij dezelfde gemeenschappelijke boodschap kunnen delen. Het uitgangspunt daarvan is dat het niet alleen gaat om doorlooptijden, maar ook om andere vormen van betekenisvolle afdoening.

Onderstaande animatie legt de gemeenschappelijke boodschap in een paar minuten uit.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een belangrijk en actueel onderwerp dat leeft in de samenleving. Als gevolg daarvan zien de organisaties uit de strafrechtketen een stijging van het aantal meldingen en aangiftes. De Wet Seksuele Misdrijven zal hier waarschijnlijk ook invloed op hebben. Dit kan bijdragen aan langere doorlooptijden, waardoor slachtoffers en verdachten langer moeten wachten op duidelijkheid. Dit kan voor hen extra belastend zijn. Daarom hebben verschillende ketenpartners een gezamenlijk actieplan gemaakt. Dit moet de doorlooptijden van zedenzaken verbeteren. Zo worden de onderlinge werkprocessen meer op elkaar afgestemd. Onder andere door de beschikbare capaciteit zo in te zetten, dat zaken sneller door de keten gaan. Maar ook door dossiers zo compleet en snel mogelijk over te dragen, of eerder te besluiten om een zaak niet verder te behandelen. Daarnaast komt er meer aandacht voor betekenisvolle interventies buiten het strafrecht. Zo kunnen slachtoffers uit meerdere opties kiezen die passen bij hun situatie en behoeften, en die een beter en sneller herstel bevorderen. Voorbeelden daarvan zijn herstelrecht of slachtofferhulp. Al deze acties moeten bijdragen aan een snellere en betekenisvolle afhandeling van iedere zedenzaak, en aan meer vertrouwen in de rechtsstaat. Wil je meer weten over hoe de aanpak van zedenzaken wordt versterkt? Ga dan naar strafrechtketen.nl.

In het kader betekenisvolle afdoening wordt ook in kaart gebracht hoe de communicatie tussen ketenorganisaties en slachtoffers verloopt, vanaf het eerste contactmoment met de politie tot de afronding van de zedenzaak. Er wordt gekeken hoe die contactmomenten verlopen en wat daarin beter zou kunnen.

Documenten