Naast een inhoudelijk juiste beslissing in een strafzaak, is het van belang dat een beslissing ook binnen een acceptabele termijn wordt genomen. Dat wil zeggen binnen een termijn die te begrijpen is door zowel burgers als ketenpartners (snapgrens). Slachtoffers, verdachten en daders moeten sneller duidelijkheid krijgen over het vervolg of de uitkomst van een strafzaak. Het verkorten van de doorlooptijden is een van de prioriteiten van de verbetering van de strafrechtketen.
Wat zijn doorlooptijden?
Doorlooptijden geven aan hoelang de gehele keten erover doet om een strafzaak af te ronden. Of hoelang een specifieke ketenpartner erover doet om een deel van het proces te voltooien. Lange doorlooptijden zijn niet wenselijk. Daarmee verliest de rechtspraak aan vertrouwen. Slachtoffers zien mogelijk af van aangifte of het voor de rechter brengen van een zaak als ze verwachten dat het lang zal duren. Een lange doorlooptijd kan de onzekerheid en stress vergroten bij partijen die betrokken zijn bij een rechtszaak. En de uiteindelijke straf verliest mogelijk zijn effectiviteit, omdat als het lang duurt, de rechter de straf kan verlagen.
Voor slachtoffer, dader, verdachte en maatschappij gaat het bij iedere zaak om een balans tussen tijd, effectiviteit en kwaliteit. Daarom is binnen de strafrechtketen bepaald welk soort strafzaken prioriteit krijgen.
Gerichte aanpak op 7 thema’s
Het Bestuurlijk Ketenberaad (BKB) heeft 7 thema’s (zaakstromen) gekozen waarin het verbetering (trendbreuken) wil bereiken op het gebied van doorlooptijden, namelijk:
- overtredingen;
- hoger beroep;
- ondermijning;
- jeugd;
- executie;
- zeden;
- ernstige verkeersmisdrijven.
Voor deze thema’s geldt dat de maatschappelijke impact of belangen zo groot zijn dat extra aandacht op het gebied van doorlooptijden nodig is. Omdat de thema’s zo verschillend zijn, is voor ieder thema een andere aanpak nodig.
Ketennormen vastgesteld
Professionals hebben voorstellen gedaan voor normen op 7 thema’s. Deze normen variëren van kwalitatieve tot kwantitatieve doelstellingen. Kwalitatieve doelstellingen hebben bijvoorbeeld betrekking op rework en wachttijden. Kwantitatieve doelstellingen zijn bijvoorbeeld: voor hoeveel procent van de zaken lukt het een bepaald deel van het strafproces af te ronden binnen een vastgestelde termijn per ketenpartner.
Voor de totstandkoming van de voorgestelde normen hebben professionals en verschillende ketenpartners samen de gewenste ontwikkeling en richting voor de komende jaren vastgesteld. Met het uiteindelijke doel om de doorlooptijden te verbeteren.
De ketenpartners hebben de kwantitatieve en kwalitatieve normen vastgesteld voor deze 7 thema’s.
Verantwoordelijkheden
De ketenpartners zijn zelf verantwoordelijk voor het verkorten van de doorlooptijden. In het BKB is afgesproken om (normen) doorlooptijden vast te leggen in de planning- en controlcyclus van alle ketenpartners voor 2020. Daarmee is het als speerpunt verankerd binnen de organisaties.
Het BKB is eigenaar van de totaalaanpak, stimuleert initiatieven, monitort de voortgang en creëert randvoorwaarden.
Doorlooptijden monitoren
Per thema worden de actuele cijfers over doorlooptijden in afstemming met de ketenpartners zoveel mogelijk beschikbaar gemaakt in de Strafrechtketenmonitor. Jaarlijks verschijnt de factsheet Strafrechtketenmonitor.