Gedragen naar de bedoeling
Columns
Op 22 oktober 2022 stond in de Volkskrant een artikel over het succes van het proefproject met een wijkrechter in Rotterdam. ‘Wij straffen niet alleen, maar dragen bij aan een oplossing voor het probleem.’
In deze nieuwe laagdrempelige werkwijze start de rechter met de woorden: ‘We zijn bij elkaar gekomen in het kader van de wijkrechtspraak, en gaan vandaag uw zaak behandelen. Alle betrokkenen willen dat het beter gaat met u, zodat we u niet meer terugzien in het strafrecht.’ Daarmee maakt de rechter in één klap duidelijk wat de bedoeling is. Was de bedoeling altijd maar zo helder.
Als binnen het strafrecht sprake is van wijzigingen van wetten en regelingen is het nog een hele stap om te komen tot duidelijk uitvoeringsafspraken. Er zijn vrijwel altijd meerdere partijen betrokken. Er moet invulling gegeven worden aan de uitvoeringsruimte die de wet nog openlaat. Er moeten IT-systemen aangepast worden. Er is druk op de datum van inwerkingtreding en om in heel het land dit tegelijk te laten plaatsvinden. Bovendien hebben alle partijen in het strafrecht het al ongelooflijk druk.
Klassiek pakken we zo’n uitdaging top-down op. We bepalen een landelijk dekkende governance en starten met een aanpak waarbij uitwerking en implementatie van globaal naar gedetailleerd verloopt. Betrokken organisaties proberen dit nog behapbaar te houden door zich zoveel mogelijk tot hun eigen rol te beperken. Het risico is dat niemand het totaal nog overziet en we dus ook niet weten of de bedoeling nog bereikt wordt.
Vanuit het vakgebied architectuur zien we dit als een ontwerpproces. Een ontwerpproces verloopt nooit lineair top-down. Het verloopt grillig. Soms top-down, soms bottom-up, soms integraal, soms op een deelaspect. In cycli omdat er bijgestuurd moet worden, omdat er nieuwe inzichten zijn ontstaan, omdat eerdere aannames niet standhielden.
In een dergelijk proces moet je dus top-down ontwerpen combineren met bottom-up uitwerken en valideren. Per organisatie moet je uitwerken combineren met samen integraal beschouwen en toetsen, waarbij de bedoeling centraal moet staan. Zijn de ultieme toetssteen of inzichten en keuzes die onderweg gemaakt worden wel de juiste? Ontwerpmethodes helpen ons dit beheerst te doen. Dat is ook de reden voor de architectuurraad om te investeren in een handreiking voor businessanalyse in ketensamenwerking en die nu in pilots te beproeven.
Klinkt allemaal te mooi om waar te zijn. Dat is het ook. Het gaat namelijk helemaal niet over de aanpak of de methode die je daarbij gebruikt. Zo’n ontwerpproces hangt vooral af van de bereidheid van alle betrokkenen om op alle lagen samen te werken. Om te delen wat je aan het doen bent, en te bespreken wat de bedoeling ook alweer was, om samen tot inzicht te komen en bij te sturen en keuzes te maken.
Om de wijkrechter te parafraseren ’Wij ontwerpen niet alleen, wij dragen bij aan een oplossing voor het probleem'.
Frank Hendriksen is voorzitter van de Architectuurraad Strafrechtketen.
Meer weblogberichten
Reactie toevoegen
U kunt hier een reactie plaatsen. Ongepaste reacties worden niet geplaatst. Uw reactie mag maximaal 2000 karakters tellen.
Reacties
Er zijn nu geen reacties gepubliceerd.