Complottheorieën

Weblogbericht | 23-02-2023 | Frank Hendriksen

Ons buurtje in het groot

De strafrechtsketen is groot met veel mensen en instituties van formaat en statuur, een groot sociaal construct, maar soms net een buurtje. Als we daarin samenwerken lijken we te vinden dat we het met elkaar eens moeten worden. We organiseren besluitvormingstafels met alle spelers waar we met consensus tot homogene oplossingen proberen te komen. De ultieme samenwerking.

Dat is raar.

Stel je spreekt met een adviseur van een andere keten-organisatie over een IT-oplossing. Jullie vinden elkaar en op een positieve manier schetsen jullie samen een oplossingsrichting. Later hoor je via via dat deze organisatie de oplossingsrichting een slecht idee vindt. Pogingen te achterhalen waar het vandaan komt mislukken. Samen met een collega vraag je je af waarom ‘die organisatie’ dat niet zou willen: geheime agenda’s, persoonlijke ambities, onwil, onkunde?

Wat start als buurtroddel ontaard in een complottheorie: je maakt iets ongrijpbaars begrijpelijk met een negatieve theorie die het handelen van de ander kan verklaren.

De valkuil bij ketensamenwerking

Het is in mijn ervaring de grootste valkuil bij ketensamenwerkingen: met zelfbedachte theorieën verklaren hoe ‘die organisatie’ er over denkt. Vaak heeft het een negatieve inslag die het vertrouwen in elkaars handelen ondermijnt. Wat daarbij niet helpt is dat we samenwerken vanuit het idee dat we in de strafrechtketen allemaal gelijk zijn en toch tot één homogene visie, één homogene oplossing moeten komen. Als je er zo inzit dan worden afwijkingen al snel gezien als conflicten. Conflicten die creatieve oplossingen in de weg zitten. Stille conflicten die we niet meer durven te benoemen uit angst dat we gezien worden als iemand die niet wil samenwerken.

Want er moet één multimedia oplossing komen voor iedereen! Of nee, elke organisatie moet zijn eigen oplossing hebben! Maar is het misschien niet logisch als sommige organisaties daarop samenwerken en andere juist een eigen oplossing hebben? Zou dat niet beter passen bij de natuurlijke verschillen tussen de organisaties van de strafrechtketen?

In de strafrechtketen zijn we niet gelijk

Alle mensen binnen de strafrechtketen werken bij instituten die vrijwel allemaal een unieke taak hebben. Een taak die binnen het strafrecht vraagt om onderling positie in te nemen, om macht uit te oefenen, om lastige keuzes te maken die op levens ingrijpen. Een taak waarvoor de mensen die er werken zijn geselecteerd, opgeleid en gevormd.

Die verschillen zijn niet opeens weg als je samen aan één digitaliseringsdoelstelling werkt. Als je dan met het beeld van consensus gaat werken aan ‘de’ gezamenlijke oplossing, dan ontstaan stille conflicten die steeds groter kunnen worden. Waardoor goede mensen beschadigd raken en waarmee we onszelf en de maatschappij geen recht doen.

Laten we in plaats daarvan uitgaan van de natuurlijke variëteit in de strafrechtketen en met nieuwsgierigheid op zoek gaan naar de verschillen. Verschillen die we gerust kunnen erkennen en bespreken, waarmee we ruimte geven aan onze samenwerking en de vraagstukken waar we voor staan. Daar komen vast hele mooie oplossingen van.

De tuin

Zijn enige zoon zat laatst met een kopje koffie bij mij op de bank. “Wat was hij toch een bijzondere, leuke, mopperige man.” We bespraken de majestueuze beschermde bomen in de tuin, de bonte specht en mijn irritatie over de volledig uit hun krachten gegroeide coniferen. Hij presenteerde zijn ruwe schets met daarop maar liefst elf huizen en wilde weten wat wij ervan vonden. Al pratende kwam een alternatief op tafel. Een hofje met ouderenwoningen vernoemd naar de buurman. Met die grote kastanje in het midden.

Dank Shirine voor de inspiratie. Conflicten-moet-je-niet-oplossen-maar-benutten